- Код статьи
- 10.31857/S0033849424010016-1
- DOI
- 10.31857/S0033849424010016
- Тип публикации
- Обзор
- Статус публикации
- Опубликовано
- Авторы
- Том/ Выпуск
- Том 69 / Номер выпуска 1
- Страницы
- 3-33
- Аннотация
- Представлен обзор и анализ вышедших к настоящему моменту научных работ, посвященных различным аспектам 6G. Акцент сделан на технологиях физического уровня, поскольку именно они в большей степени заложены в основу и определяют потенциал будущей системы. К ним относятся множественный доступ, многопользовательские многоантенные системы, реконфигурируемые отражающие поверхности, а также методы модуляции и канального кодирования. Кроме того, рассмотрены перспективные сценарии применения, новые сервисы и услуги, прогнозируемые требования, концепции сетевой архитектуры 6G, роль искусственного интеллекта и машинного обучения, а также новые частотные диапазоны.
- Ключевые слова
- множественный доступ многопользовательские многоантенные системы реконфигурируемые отражающие поверхности методы модуляции и канального кодирования
- Дата публикации
- 16.09.2025
- Год выхода
- 2025
- Всего подписок
- 0
- Всего просмотров
- 15
Библиография
- 1. Minimum Requirements Related to Technical Performance for IMT-2020 Radio Interface (s). Report ITU-R M2410-0. Geneva: Radicommun. Sector of Int. Telecommun. Union, 2017. https://www.itu.int/dms_pub/itu-r/opb/rep/R-REP-M.2410-2017-PDF-E.pdf.
- 2. 3GPP TR 21.915 V0.0. 1. Release 15 Description; Summary of Rel-15 Work Items. Techn. Report. Sophia Antipolis: 3rd Generation Partnership Project, 2018. https://portal.3gpp.org/desktopmodules/Specifications/SpecificationDetails.aspx?specificationId=33893.
- 3. Mahmoud H.H.H., Amer A.A., Ismail T. // Trans. Emerging Telecommun. Technol. 2021. V. 32. №. 4. P. 4233.
- 4. Imoize A. L., Adedeji O., Tandiya N., Shetty S. // Sensors. 2021. V. 21. № 5. P. 1709.
- 5. Yang P., Xiao Y., Xiao M., Li S. // IEEE Network. 2019. V. 33. № 4. P. 70.
- 6. Zhang Z., Xiao Y., Ma Z., et al. // IEEE Vehicular Technology Magaz. 2019. V. 14. № 3. P. 28.
- 7. Gui G., Liu M., Tang F. et al. // IEEE Wireless Commun. 2020. V. 27. № 5. P. 126.
- 8. Chowdhury M.Z., Shahjalal M., Ahmed S., Jang Y.M. // IEEE Open J. Commun. Soc. 2020. V. 1. P. 957.
- 9. Tataria H., Shafi M., Molisch A.F. et al. // Proc. IEEE. 2021. V. 109. № 7. P. 1166.
- 10. Mourad A., Yang R., Lehne P.H., Oliva A.D.L. // Electronics. 2020. V. 9. № 2. P. 351.
- 11. Rajoria S., Mishra K. // Wireless Networks. 2022. V. 28. № 7. P. 2901.
- 12. Ray P. P. // J. Systems Architecture. 2021. V. 118. Article No. 102180.
- 13. Huang T., Yang W. // IEEE Access. 2019. V. 7. Article No. 175758.
- 14. Saad W., Bennis M., Chen M. // IEEE Network. 2019. V. 34. № 3. P. 134.
- 15. Jain P., Gupta A., Kumar N. // Phys. Commun. 2022. V. 55. Article No. 101917.
- 16. Lu Y., Zheng X. // J. Industrial Inform. Integration. 2020. V. 19. Article No. 100158.
- 17. Yap K.Y., Chin H.H., Klemeš J.J. // Renewable and Sustainable Energy Rev. 2022. V. 167. Article No. 112722.
- 18. Liu F., Cui Y., Masouros C. et al. // IEEE J. Selected Areas in Commun. 2022. V. 40. № 6. P. 1728.
- 19. Ravi D.K., Chavhan S. // Sustainable Energy Technologies and Assessments. 2022. V. 54. № 3. Article No. 102666.
- 20. De Alwis C., Kalla A., Pham V.Q., Kumar P. // IEEE Open J. Commun. Soc. 2021. V. 2. P. 836.
- 21. Letaief K.B., Chen W., Shi Y. et al. // IEEE Commun. Magaz. 2019. V. 57. № 8. P. 84.
- 22. Jiang W., Han B., Habibi M.A., Schotten H.D. // IEEE Open J. Commun. Soc. 2021. V. 2. P. 334.
- 23. Qadir Z., Le K., Saeed N., Munowar H.S. // ICT Express. 2023. V. 9. № 3. P. 296.
- 24. Giordani M., Polese M., Mezzavilla M. et al. // IEEE Commun. Magaz. 2020. V. 58. № 3. P. 55.
- 25. De Alwis C., Kumar P., Pham Q.-V. et al. // ICT Express. 2023. V. 9. № 4. P. 525.
- 26. Hakeem S.A.A., Hussein H.H., Kim H.W. // J. King Saud Univ.-Computer and Inform. Sci. 2022. V. 34. № 1. P. 2419.
- 27. Liu G., Huang Y., Li N., Dong J. // China Commun. 2020. V. 17. № 9. P. 92.
- 28. Dang S., Amin O., Shihada B., Alouini M. // Nature Electronics. 2020. V. 3. № 1. P. 20.
- 29. Naser S., Bariah L., Muhaidat S. et al. Zero-Energy Devices Empowered 6G Networks: Opportunities, Key Technologies, and Challenges. TechRxiv Preprint. N.Y.: IEEE, 2022. https:// doi.org/10.36227/techrxiv.21558030.v2. 2022
- 30. Ponnimbaduge Perera T.D., Jayakody, D.N.K., Sharma S.K. еt al. // IEEE Commun. Surv. Tutor. 2018. V. 20. P. 264.
- 31. Manzalini A. // Quantum Rep. 2020. V. 2. № 1. P. 221.
- 32. Gupta R., Nair A., Tanwar S., Kumar N. // IET Commun. 2021. V.15. № 10. P. 1352.
- 33. Kohli V., Tripathi U., Chamola V., Rout B. K. // Microprocessors and Microsystems. 2022. V. 88. № 15. Article No. 104392.
- 34. Miraz M.H., Ali M., Excell P., Picking R. // Internet Technol. Applications (ITA). Wrexham. 08-11 Sep. N.Y.: IEEE, 2015. P. 219.
- 35. IMT Traffic Estimates for the Years 2020 to 2030. Report ITU-R M2370-0. Geneva: Radicommun. Sector of Int. Telecommun. Union, 2015. https://www.itu.int/dms_pub/itu-r/opb/rep/R-REP-M.2370-2015-PDF-E.pdf
- 36. Shah A.F.M.S. // 12th Annual Comp. and Com. Workshop and Conf. (CCWC): Las Vegas. 26–29 Jan. 2022. N.Y.: IEEE, 2022. P. 1117.
- 37. Ghildiyal Y., Singh R., Alkhayyat A., Gehito A. // Sustainable Energy Technologies and Assessments. 2023. V. 56. № 4. Article No. 103047.
- 38. 6G Enabling Technologies. New Dimensions to Wireless Communication / Eds N. A. Mihovska, A. R. Prasad and R. Prasad. Gistrup: River Publ., 2023. P. 273.
- 39. Ziegler V., Viswanathan H., Flinck H. et al. // IEEE Access. 2020. V. 8. Article No. 173508.
- 40. Shen L.-H., Feng K.T., Hanzo L. // ACM Computing Surveys. 2023. V. 55. № 11. Article No. 235
- 41. Wang C. X., Xiaohu Y., Gao X., Zhu X. // IEEE Commun. Surveys & Tutorials. 2023. V. 25. № 2. P.904.
- 42. Hokazono Y., Kohara H., Kishiyama Y., Asai T. // IEEE Wireless Commun. and Networking Conf. (WCNC). Austin 10–13 Apr. 2022. N.Y.: IEEE, 2022. P. 138.
- 43. Juneja S., Gahalan M., Dhiman G., Kautish S. // Sci. Programming. 2021. V. 2021. Article ID 9101782.
- 44. An X., Wu J., Tong W. et al. // Joint Euro. Conf. on Network and Commun. & 6G Summit (EuCNC/6G Summit). Porto. 08–11 Jun. 2021. N.Y.: IEEE, 2021. P. 592.
- 45. Wang D., Giordan M., Alouini M., Zorzi M. // IEEE Vehicular Technol. Magaz. 2021. V. 16. № 3. P. 99.
- 46. Shi Y., Zhou Y., Wen D. et al. // arXiv preprint arXiv:2303.10920.
- 47. Liu G., Cai F., Qi H., Zhu J. // Ocean & Coastal Management. 2019. V. 177. № 1. P. 166.
- 48. Study on Enhancement of Network Slicing. Technical Report 3GPP TR 23.740 V0.7.0. Sophia Antipolis Cedex: 3rd Generation Partnership Project, 2018.
- 49. Software-Defined Networking: The New Norm for Networks. Report. Palo Alto: Open Networking Foundation, 2012. https://opennetworking.org/sdn-resources/whitepapers/software-defined-networking-the-new-norm-for-networks/
- 50. Network Functions Virtualization (NFV); Management and Orchestration. Erop. Telecommun. Standard Inst. Standard GSNFV-MAN 001-V1.1.1. Sophia Antipolis Cedex: ETSI; 2014. 184 p.
- 51. New WID on Autonomous Network Levels. Revision of S5-215165In: 3GPP TSG-SA5 Online Meeting 88e: May 25 – Jun 3; Sophia Antipolis: 3rd Generation Partnership Project, 2020.
- 52. Huawei. SP-180899: New WID on Intent Driven Management Service for Mobile Networks. 3GPP TSG-SA5 Meeting 81: Gold Coast. Sep 12–14. Sophia Antipolis: 3rd Generation Partnership Project, 2018.
- 53. Zero-Touch Network and Service Management (ZSM); Reference Architecture Erop. Telecommun. Standard Inst. standard GS ZSM 002 V1.1.1 Sophia Antipolis Cedex: ETSI; 2019.
- 54. Wypiór D., Klinkowski M., Michalski I. // Appl. Sci. 2022. V. 12. № 1. P. 408.
- 55. Liu G., Huang Y., Li N. et al. // China Commun. 2020. V. 17. № 9. P. 92.
- 56. Wang Z., Du Y., Wei K. et al. // Sci. China Inform. Sci. 2022. V. 65. № 5. Article No. 151301.
- 57. Kumar J., Samriya J.K., Bolanowski M. et.al. // First Int. Conf. ICACIS-2022, Virtual Event, Oct 20–21, 2022. P. 1.
- 58. Li R., Toy M., Trossen D. et al. // Focus Group Technologies on Network 2030. FG-NET. Geneva: ITU, 05 Jul. 2019.
- 59. Weissberger A. ITU-R: Future Technology Trends for the Evolution of IMT Towards 2030 and Beyond (Including 6G) //IEEE Commun. Soc. Technol. Blog. N.Y.: IEEE, 2020. https://techblog.comsoc.org/2020/10/16/itu-r-future-technology-trends-forthe-evolution-of-imt-towards-2030-and-beyond-including-6g/
- 60. Wang W., Lu G., Chen X. // ZTE Tech J. 2020. V. 26. № 3. P. 9.
- 61. Study on New Radio Access Technology; Radio Access Architecture and Interfaces. Technical Report 3GPP TR 38.801 V0.0.1. Sophia Antipolis: 3rd Generation Partnership Project, 2018.
- 62. Liu G., Li N., Deng J. et al. // Engineering. 2022. V. 8. P. 42.
- 63. Zhou L, Chen X. // Proc. 5th Int. Conf. on Computer and Commun. (ICCC). Chengdu. Dec. 6–9 2019. N.Y.: IEEE, 2019. P. 1103.
- 64. Dong R., She C., Hardjawana W. et al. // IEEE Trans. 2019. V. WC-18. № 10. P. 4692.
- 65. Liu C., Lu L, Wang S., Hu Y. // Mobile Commun. 2020. V. 44. № 6. P. 116.
- 66. Khan L.U., Saad W. // IEEE Commun. Magaz. 2022. V. 60. № 1. P. 74.
- 67. Sun W., Zhang H., Wang R., Zhang Y. // IEEE Trans. 2020. V. VT-69. № 10. P. 12240.
- 68. Hewa T., Gür G., Kalla A. et al. // Proc. 2nd 6G Wireless Summit (6G SUMMIT). 17–29 Mar. 2020. Levi. N.Y.: IEEE, 2020. Article No. 9083784.
- 69. Maksymyuk T., Gazda J., Volosin M. et al. // IEEE Commun. Magazine. 2020. V. 58. № 9. P. 86.
- 70. Бринк Х., Ричардс Д., Феверолф М. Машинное обучение. СПб: ИД “Питер”, 2017.
- 71. Флах П. Машинное обучение. Наука и искусство построения алгоритмов, которые извлекают знания из данных. M.: ДМК ПРЕСС, 2015.
- 72. Ali S., Saad W., Rajatheva N., Chang K. // arXiv:2004.13875.73.
- 73. Du J., Jiang C., Wang J. et al. // IEEE Vehicular Technol. Magaz. 2020. P. 15. № 4. P. 122.
- 74. Gündüz D., De Kerret P., Slidiropoulos N. D. et al. // IEEE J. Selected Areas in Commun. 2019. V. 37. № 10. P. 2184.
- 75. Nessa A., Adhikari B., Hussain F., Fermando X.N. // IEEE Access. 2020. V. 8. Article No. 214945.
- 76. El Boudani B., Kanaris L., Kokkinis A. et al. // Sensors. 2020. V. 20. № 19. P. 5495.
- 77. Ye H., Li G., Juang B.H. // IEEE Wireless Commun. Lett. 2017. V. 7. № 1. P. 114.
- 78. Wen C., Shih W., Jin S. // IEEE Wireless Commun. Lett. 2018. V. 7. № 5. P. 748.
- 79. Huang H., Song Y., Yang J. et al. // IEEE Trans. 2019. V. VT-68. № 3. P. 3027.
- 80. Sanguinetti L., Zappone A., Debbah M. // 252 nd Asilomar Conf. on Signals, Systems, and Computers. N.Y.: IEEE, 2018. P. 1257.
- 81. Huang H., Yang J., Song Y. et al. // IEEE Trans. 2018. V. VT-67. № 9. P. 8549.
- 82. Chun C. J., Kang J. M., Kim I. M. // IEEE Wireless Commun. Lett. 2019. V. 8. № 4. P. 1228.
- 83. Chen M., Semiari O., Saad W. et al. // IEEE Trans. 2019. V. WC-19. № 1. P. 177.
- 84. Ali S., Rajatheva N., Saad W. // IEEE Commun. Magaz. 2019. V. 57. № 3. P. 97.
- 85. Ali S., Ferdowsi A., Saad W. et al. // Globecom Workshops (GC Wkshps). Abu Dhabi 09–13 Dec. 2018. N.Y.: IEEE, 2018. Article No. 8644350.
- 86. Ohtsuki T. // IEICE Trans. 2023. V. COM-106. № 2. P. 75.
- 87. User Equipment (UE) Radio Transmission and Reception; Pt 1: Range 1 Standalone (Release 18). Technical Report3GPP TS 38.101-1 V0.0.1 Sophia Antipolis: 3rd Generation Partnership Project, 2023. 11 p.
- 88. Ahmad I., Rodriguez F., Huusko J., Seppanen K. // Electronics. 2023. V. 12. № 6. P. 1472.
- 89. Rappaport T.S., Heath R.W., Daniels R.C., Murdock J.N. Millimeter Wave Wireless Communications. Hoboken: Prentice Hall, 2015.
- 90. Xing Y., Rappaport T.S. // Global Commun. Conf. Abu Dhabi. 09–13 Dec. 2018. N.Y.: IEEE, 2018. Article No. 8647921.
- 91. Liebe H.J., Manabe T., Hufford G.A. // IEEE Trans. 1989. V. AP-37. № 12. P. 1612.
- 92. Yang Y., Mandehgar M., Grischkowsky D. // Opt. Express. 2014. V. 22. № 4. P. 4388.
- 93. Ma J., Adelberg J., Shrestha R. et al. // J. Infrared, Millimeter and Terahertz Waves. 2018. V. 39. № 6. P. 505.
- 94. Ma J., Shrestha R., Moeller L., Mittleman D.M. // APL Photonics. 2018. V. 3. № 5. Article No. 051601.
- 95. Rappaport T. S., Xing Y., Kanhere Q. et al. // IEEE Access. 2019. V. 7. P. 78729.
- 96. Harvey J., Steer M. B., Rappaport T. S. // IEEE Access. 2019. V. 7. P. 52350.
- 97. Singh A.K., Mahto S.K., Kumar P., Sinha R. // Int. J. Circuit Theory and Appl. 2023. V. 51. № 3. P. 1460.
- 98. Attenuation by Atmospheric Gases. Recommendation ITU-R P.676–11. Geneva: Inst. Telecommun. Union, 2016. 25 p.
- 99. Sun S., Yan H., Mac Cartney G. R. Jr., Rappaport T. S. // Int. Conf. on Commun. (ICC). Paris. 21–25 May. 2017. N.Y.: IEEE, 2017. Article No. 7996408.
- 100. Xu H., Rappaport T. S., Boyle R. J., Schaffner J. H. // IEEE J. Selected Areas in Commun. 2000. V. 18. № 3. P. 310.
- 101. Specific Attenuation Model for Rain for Use in Prediction Methods, Propagation in Non-Ionized Media. Recommendation ITU-R 838-3. Geneva: Inst. Telecommun. Union, 2005.
- 102. Scientific Committee on Emerging and Newly Identified Health Risks (SCENIHR) // Bioelectromagnetics. 2015. V. 36. № 6. P. 480.
- 103. Черкасова О., Сердюков Д.С., Ратушняк А.С и др. // ЖТФ. 2020. Т. 128. № 6. С. 852.
- 104. Horikawa S., Komine T., Haruyama S., Nakagawa M. // IEICE Technical Rep. 2004. V.103. № 721. P. 93.
- 105. Samimi M.K., Rappaport T.S., George R. // IEEE Wireless Commun. Lett. 2015. V. 4. № 4. P. 357.
- 106. Gu D., Andreev K., Dupre M. E. // China CDC Weekly. 2021. V. 3. № 28. P. 604.
- 107. Cisco and SAS Edge-to-Enterprise IoT Analytics Platform/Solution Overview. San Jose: Cisco Systems, Inc, 2017. https://www.cisco.com/c/en/us/solutions/collateral/data-center-virtualization/big-data/solutionoverview-c22-740248.html
- 108. 6G The Next Hyper – Connected Experience for All // Samsung Research. Seoul: Samsung, 2002. https://research.samsung.com/next-generation-communications#6gPop.
- 109. Resolution 1399 – Agenda of the World Radiocommun. Conf. (WRC-23). Geneva: Inst. Telecommun. Union, 2023. https://www.itu.int/wrc-23/wp-content/uploads/sites/12/2021/12/RESOLUTION-1399.pdf
- 110. Haruta T., Nakajima T., Hashizume J. et al. // Proc. IEEE Int. Solid-State Circuits Conf. San Francisco. 5–9 Feb. 2017. N.Y.: IEEE, 2017. P. 76.
- 111. IEEE Standard for Local and Metropolitan Area Networks, Pt 15.7: Short ⁃ Range Wireless Optical Communication Using Visible Light, IEEE Std. 802.15.7⁃ 2011. N.Y.: IEEE, 2011. https:// doi.org/10.1109/IEEESTD.2011.6016195
- 112. Ali E., Ismail M., Nordin R., Abdulah N.F. // Frontiers of Inform. Technol. & Electronic Engineering. 2017. V. 18. P. 753.
- 113. Peel C.B., Hochwald B.M., Swindlehurst A.L. // IEEE Trans. 2005. V. COM-53. № 1. P. 195.
- 114. Spencer Q.H., Swindlehurst A.L., Haardt M. // IEEE Trans. 2004. V. SP-52. № 2. P. 461.
- 115. Caire G., Shamai S. // IEEE Trans. 2003. V. IT-49. № 7. P. 1691.
- 116. Akyildiz I.F., Jornet J.M. // Nano Commun. Networks. 2016. V. 8. P. 46.
- 117. Katz M., Matinmikko-Blue M., Latva-Aho M. // 10th Latin-American Conf. on Commun. (LATINCOM). Guadalajara. 14–16 Nov. 2018. N.Y.: IEEE, 2018. Article No. 8613209.
- 118. Chataut R., Akl R. // Sensors. 2020. V. 20. № 10. P. 2753.
- 119. Ke M., Gao Z., Wu Y. et al. // IEEE J. on Selected Areas in Commun. 2020. V. 39. № 3. P. 756.
- 120. Interdonato G., Bjornson E., Ngo H.Q. et al. // EURASIP J. on Wireless Commun. and Networking. 2019. V. 2019. № 197. P. 1.
- 121. Obakhena H.I., Imoize A.L., Anyasi I.F., Kavitha K.V.N. // J. Engineering and Appl. Sci. 2021. V. 68. № 1. Article No. 13.
- 122. Ngo H.Q., Ashikhmin A., Yang H. et al. // IEEE Trans. 2017. V. WC-16. № 3. P. 1834.
- 123. Salahdine F., Han T., Zhang N. // Annals of Telecommun. 2023. V. 78. № 5–6. P. 525.
- 124. Mazlan M.H., Behjati M. Nordin R., Ismail M. // Proc. IEEE 12th Malaysia Int. Conf. on Commun. (MICC). Kuching. 23–25 Nov. 2015. N.Y.: IEEE, 2015. P. 230.
- 125. He H., Yu X., Zhang J. et al. // J. Commun. and Inform. Networks. 2021. V. 6. № 4. P. 321.
- 126. Hu S., Rusek F., Edfors O. // IEEE Trans. 2018. V. SP-66. № 10. P. 2746.
- 127. Bassoy S., Farooq H., Imran M.A., Imran A. // IEEE Commun. Surveys Tutorials. 2017. V. 19. № 2. P. 743.
- 128. Wang S., Ran C. // IEEE Wireless Commun. 2016. V. 23. № 2. P. 118.
- 129. Georgakopoulos P., Akhtar T., Politis I., Tselios C. et al. // IEEE Network 2019. V. 33. № 4. P. 63.
- 130. Feng K., Haenggi M. // IEEE Trans. 2019. V. COM-67. №. 9. P. 6415.
- 131. Kotzsch V., Fettweis G. // Proc. IEEE Wireless Commun. Networking Conf. Sydney. 18–21 Apr. 2010. N.Y.: IEEE, 2010. Article No. 5506397.
- 132. Akyildiz I.F., Kak A., Nie S. // IEEE Access. 2020. V. 8. Article No. 133995.
- 133. Zhang J., Chen S., Lin Y. et al. // IEEE Access. 2019. V. 7. Article No. 99878.
- 134. Chen S., Zhang J., Zhang J. et al. // Digital. Commun. Networks. 2022. V. 8. № 5. P. 695.
- 135. Shlezinger N., Alexandropoulos G.C., Imani M. F. et al. // IEEE Wireless Commun. 2021. V. 28. № 2. P. 106.
- 136. You L., Xu J., Alexandropoulos G.C. et al. // IEEE Trans. 2022. V. WC-22. № 1. P. 393.
- 137. Hunt J., Driscoll T., Mrozack A. et al. // Sci. 2013. V. 339. № 6117. P. 310.
- 138. Shlezinger N., Dicker O., Eldar Y. C. et al. // IEEE Trans. 2019. V. COM-67. № 10. P. 6829.
- 139. Zhang Q., Liang Y.-C., Poor H.V. // IEEE Trans. 2021. V. COM-69. № 7. P. 4832.
- 140. Chowdhury M.Z., Hossan M.T., Hasan M.K., Jang Y.M. //Wireless Personal Commun. 2019. V. 107. № 3. P. 1401.
- 141. Pivotal Commware. 2017. P. 1. https://www.semanticscholar.org/paper/Holographic-Beam-Forming-and-MIMO-Black/075a476d1523229be6c8914008f94dec43a4afa9
- 142. Kim J.H. // J. Management Analytics. 2021. V. 8. № 2. P. 316.
- 143. Sarker M.A.L., Son W., Han D.S. // Sensors. 2023. V. 23. № 7. P. 3713.
- 144. Sun S., Rappaport T. S., Shaft M. // Proc. IEEE INFOCOM 2018 – IEEE Conf. on Computer Commun. Workshops (INFOCOM Wkshps). Honolulu. 15–19 Apr. N.Y.: IEEE, 2018. P. 589.
- 145. Zeng L., O’Brien D.C., Le Minh H. et al. // IEEE J. Selected Areas in Commun. 2009. V. 27. № 9. 1654.
- 146. Werfli K., Chvojka P., Ghassemlooy Z. et al. // J. Lightwave Technol. 2018. V. 36. № 10. P. 1944.
- 147. Sindhuja R., Shankar A. R. // Proc. 3rd Int. Conf. Trends in Electronics and Informatics (ICOEI). Tirunelveli. 23–25 Apr. 2019. N.Y.: IEEE, 2019. P.1080.
- 148. Popovski P. Wireless Connectivity: an Intuitive and Fundamental Guide. N.Y.: John Wiley & Sons, 2020.
- 149. Huang C., Zappone A., Alexandropoulos G.C. et al. // IEEE Trans. Wireless Commun. 2019. V. 18. № 8. P. 4157.
- 150. Tsilipakos O., Tasolamprou A.C., Pitilakis A. et al. // Adv. Optical Mater. 2020. V. 8. № 17. Article No. 2000783.
- 151. He Q., Sun S., Zhou L. //Research. 2019. V. 2019. Article No. 1849272.
- 152. Huang J., Encinar J.A. Reflectarray Antennas. N.Y.: John Wiley & Sons. 2007.
- 153. Nayeri P., Yang F., Elsherbeni A.Z. // IEEE Antennas Propagation Magaz. 2015. V. 57. № 4. P. 32.
- 154. Di Renzo M., Debbah M., Phan-Huy D.T. et al. // EURASIP J. Wireless Commun. and Networking. 2019. V. 2019. Article No. 129155.
- 155. Zheludev N.I., Kivshar Y.S. // Nature Mater. 2012. V. 11. № 11. P. 917.
- 156. Fan K., Padilla W.J. // Mater Today. 2015. V. 18. № 1. P. 39.
- 157. Shaltout A.M., Shalaev V.M., Brongersma M.L. // Sci. 2019. V. 364. № 6441. Article No eaat3100.
- 158. Shaltout A.M., Kinsey N., Kim J. et al. // Proc. IEEE. 2016. V. 104. № 12. P. 2270.
- 159. Padilla W.J., Averitt R.D. // J. Opt. 2017. V. 19. № 8. Article No. 084003.
- 160. Shaltout A. M., Kildishev A. V., Shalaev V. M. // J. Opt. Soc. Amer. B: Optical Phys. 2016. V. 33. № 3. P. 501.
- 161. Katsarakis N., Koschny T., Kafesaki M. et al. // Appl. Phys. Lett. 2004. V. 84. № 15. P. 2943.
- 162. Wu Q., Zhang R. // IEEE Commun. Magaz. 2019. V. 58. № 1. P. 106.
- 163. Li A., Singh S., Sievenpiper D. // Nanophotonics. 2018. V. 7. № 6. P. 989.
- 164. Abdollahramezani S., Taghinejad H., Fan T., Kiarashinejad Y. et al. // arXiv preprint arXiv:1809.08907..
- 165. Staude I., Pertsch T., Kivshar Y. // arXiv preprint arXiv:1810.10675.166.
- 166. Nemati A., Wang Q., Hong M., Teng J. // Opto-Electronic Adv. 2018. V. 1. № 5. Article No. 180009.
- 167. Xu H., Sun S., Tang S. et al. // Sci. Reports. 2016. V. 6. № 1. Article No. 27503.
- 168. Bonaccorso F., Sun Z., Hasan T., Ferrari A.C. // Nature Photonics. 2010. V. 4. № 9. P. 611.
- 169. Lee S.H., Choi M., Kim T.-T. et al. // Nature Mater. 2012. V. 11. № 11. P. 936.
- 170. Karim M.F., Liu A. Alphones Q., Yu A.B. // J. Micromechanics and Microengineering. 2006. V. 16. №. 4. P. 851.
- 171. Liu A.Q., Zhu W.M., Tsai D.P., Zheludev N.I. // J. Opt. 2019. V. 14. № 11. Article No. 114009.
- 172. Fu Y.H., Liu A.Q., Zhu W.M. et al. // Adv. Functional Mater. 2011. V. 21. № 18. P. 3589.
- 173. Rensberg J., Zhang S., Zhou Y. et al. // Nano Lett. 2016. V. 16. №. 2. P. 1050.
- 174. Wang Q., Rogers E.T., Gholipour B. et al. // Nature Photonics. 2016. V. 10. № 1. P. 60.
- 175. Liu L., Kang L., Mayer T.S., Werner D.H. // Nature Commun. 2016. V. 7. № 1. Article No. 13236.
- 176. Driscoll T., Kim H., Chae B. et al. // Science. 2009. V. 325. № 5947. P. 1518.
- 177. Duan X., Kamin S., Liu N. // Nature Commun. 2017. V. 8. Article No. 14606.
- 178. Cui T. J., Qi M. Q., Wan X. et al. // Light: Sci. & Appl. 2014. V. 3. № 10. P. e218.
- 179. Yang H., Chen X., Yang F. et al. // IEEE Antennas Wireless Propagation Lett. 2017. V. 16. P. 1159.
- 180. Chen Y., Wang Y., Zhang J. et al. // IEEE Vehicular Technol. Magaz. 2022. V. 17. № 2. P. 26.
- 181. Renzo Di, Ntontin M., Song K. et al. //IEEE Open J. Commun. Soc. 2020. V. 1. P. 798.
- 182. Basharat S., Khan M., Iqbal M. // IET Commun. 2022. V. 16. № 13. P. 1458.
- 183. Saito Y., Kishiyama Y., Benjebbour A. et al. // 77th Vehicular Technol. Conf. (VTC Spring). Dresden. 02–05 Jun. 2013. N.Y.: IEEE, 2013. Article No. 6692652.
- 184. Dai L., Wang B., Yuan Y. et al. // IEEE Commun. Magaz. 2015. V. 53. № 9. P. 74.
- 185. Liu Y., Qin Z., Elkashlan M. et al. // Proc. IEEE. 2017. V. 105. № 12. P. 2347.
- 186. Ding Z., X. Lei, Karagiannidis G. K. et al. // IEEE J. Selected Areas in Commun. 2018. V. 35. № 10. P. 2181.
- 187. Liu Y., Zhang S., Mu X. et al. //IEEE J. Selected Areas in Commun. 2022. V. 40. № 4. P. 1037.
- 188. Al-Dweik A., Alsusa E., Dobre O. A. et al. // techriv preprint techrxiv: 22258660
- 189. Liu Y., Yi W., Ding Z. et al. // arXiv preprint arXiv:2103.02334
- 190. Islam S.R., Avazov N., Dobre O.A. et al. // IEEE Commun. Surveys & Tutorials. 2016. V. 19. № 2. P. 721.
- 191. Liu Z., Yang L. L. // IEEE Trans. 2021. V. WC-20. № 8. P. 4768.
- 192. Shental O., Zaidel B.M., Shitz S.S. // Int. Symp. on Information Theory (ISIT). Aachen. 25–30 Jun. 2017. N.Y.: IEEE, 2017. P. 2628.
- 193. Jamali M.V., Mahdavifar H. // Global Commun. Conf. (GLOBECOM). Abu Dhabi. 09–13 Dec. 2018, N.Y.: IEEE. 2018. Article No. 8647945.
- 194. Hoshyar R., Wathan F. P., Tafazolli R. // IEEE Trans. 2008. V. SP-56. № 4. P. 1616.
- 195. Hoshyar R., Razavi R., Al-Imari M. // 71st Vehicular Technology Conf. 16–19 May. 2010, Taipei. N.Y.: IEEE, 2010. Article No. 5493941.
- 196. Nikopour H., Baligh H. // 24th Annual Int. Symp. on Personal, Indoor, and Mobile Radio Communications (PIMRC). London. 8–11 Sept. 2013. N.Y.: IEEE, 2013. P. 332.
- 197. Chen S., Ren B., Gao Q. et al., // IEEE Trans. 2017. V. VT-66. № 4. P. 3185.
- 198. Vanka S., Srinivasa S., Gong Z. et al. // IEEE Trans. 2012. V. WC-11. №. 7. P. 2628.
- 199. Lee H., Kim S., Lim J.-H. // Int. Conf. on Communications (ICC). 23–27 May. 2016. Kuala Lumpur. N.Y.: IEEE. 2016. Article No. 7510909.
- 200. Zhang L., Li W., Wu Y. et al. // IEEE Trans. 2016. V. BC-62. № 1. P. 216.
- 201. Taherzadeh M., Nikopour H., Bayesteh A., Baligh H. // IEEE 80th Vehicular Technol. Conf. (VTC2014-Fall). 14–17 Sept. 2014. Vancouver. N.Y.: IEEE, 2014. Article No. 6966170.
- 202. Покаместов Д.А., Демидов А.Я., Крюков Я.В. и др. // Электросвязь. 2016. № 10. С. 56.
- 203. Yu L., Liu Z., Wen M. et al. // IEEE Commun. Standards Magaz. 2021. V. 5. № 2. P. 92.
- 204. Kanatbekuli I., Pokamestov D., Kryukov Y., Rogozhnikov E. // 1st Int. Scientific Conf. «ASEDU-2020: Advances in Sci., Engineering and Digital Education». Krasnoyarsk. 08–09 Oct. 2020. Bristol: IOP Publishing, 2020. V. 1679. № 3. P. 032074.
- 205. Farhadi Z.A., Bakhshi H. // Trans. Emerging Telecommun. Technologies. 2020. V. 32. № 1. Article No. e4153.
- 206. Alam M., Zhang Q. // 2017 IEEE Wireless Communications and Networking Conf. (WCNC). San Francisco. 19–22 Mar. N.Y.: IEEE. 2017. Article No. 7925767.
- 207. Rebhi M., Hassan K., Raoof K., Chargé P. // IEEE Open J. Commun. Soc. 2021. V. 2. P. 1205.
- 208. Pan Z., Liu W., Lei J. et al. // IEEE Trans. 2019. V. VT-68. № 7. P. 6657.
- 209. Al-Nahhal I., Dobre O. A., Basar E. // IEEE Commun. Lett. 2021. V. 25. № 6. P. 2058.
- 210. Wei C. P., Yang H., Li C. P., Chen Y. M. // IEEE Wireless Commun. Lett. 2020. Т. 10. № 4. P. 878.
- 211. Clerckx B., Mao Y., Schober R. et al. // IEEE Open J. Commun. Soc. 2021. V. 2. P. 1310.
- 212. Rimoldi B., Urbanke R. // IEEE Trans. 1996. V. IT-42. № 2. P. 364.
- 213. Mao Y., Clerckx B., Li V. O. K. // EURASIP J. Wireless Commun. and Networking. 2018. V. 2018. Article No. 133.
- 214. Dizdar O., Mao Y., Han W., Clerckx B. // IEEE 92nd Vehicular Technology Conf. (VTC2020-Fall). Victoria. 04–07 Oct. 2020. N.Y.: IEEE, 2020. Article No. 9348672.
- 215. Han T., Kobayashi K. // IEEE Trans. 1981. V. IT-27. № 1. P. 49.
- 216. Clerckx B., Mao Y., Jorswieck E. A., et al. // IEEE J. Selected Areas in Commun. 2023. V.41. № 5. P. 1265.
- 217. Ren Y., Li L., Xie G. et al. // IEEE Trans. 2017. V. WC-16. № 5. P. 3151.
- 218. Allen L., Beijersbergen M., Spreeuw R., Woerdman J. // Phys. Rev. A. 1992. V. 45. № 11. P. 8185.
- 219. Basar E. // IEEE Commun. Magaz. 2016. V. 54. № 7. P. 168.
- 220. Mao T., Wang Q., Wang Z.,Chen S. // IEEE Commun. Surveys & Tutorials. 2019. V. 21. № 1. P. 315.
- 221. Basar E., Wen M., Mesleh R. et al. // IEEE Access. 2017. V. 5. P. 16693.
- 222. Al‐Jawhar Y.A., Ramli K.N., Taher M.A. et al. // ETRI J. 2021. V. 43. № 2. P. 209.
- 223. Usha S. M., Mahesh H. B. // Int. J. Computer Networks and Commun. 2022. V. 14. № 3. P. 121.
- 224. Bellanger M., Le Ruyet D., Roviras D. et al. // PHYDYAS. 2010. V. 25. № 4. P. 7.
- 225. Schaich F., Wild T. // 6th Intern. Symp. Commun., Control and Signal Processing (ISCCSP). Athens. 21–23 May 2014. N.Y.: IEEE, 2014. P. 457.
- 226. Berrou C., Glavieux A., Thitimajshima P. // IEEE Int. Conf. on Commun. Geneva. 23-26 May. 1993. N.Y.: IEEE, 1993. P. 1064.
- 227. Evolved Universal Terrestrial Radio Access (E-UTRA); Multiplexing and Channel Coding (3GPP TS 36.212 version 11.1.0 Release 11). Technical Specification. ETSI TS 136 212 V11.1.0. Sophia Antipolis Sedex: Europ. Telecommun. Srandard Inst., 2013. https://www.etsi.org/deliver/etsi_ts/136200_136299/136212/11.01.00_60/ts_136212v110100p.pdf
- 228. Gallager R. // IRE Trans.1962. V. IT-8. №. 1. P. 21
- 229. Technical Specification Group Radio Access Network; NR; Multiplexing and Channel Coding (Release 16). Technical Report 3GPP TS 38.212 V16.8. 0. Sophia Antipolis: 3rd Generation Partnership Project, 2020.46 p.
- 230. Arikan E. // IEEE Commun. Lett. 2008. Т. 12. № 6. P. 447.
- 231. Vaezi M., Azari A., Khosravirad S. R. et al. // IEEE Commun. Surveys & Tutorials. 2022. V. 24. № 2. P. 1117.
- 232. Polyanskiy Y., Poor H. V., Verdu S. // IEEE Trans. 2010. V. IF-56. № 5. P. 2307.
- 233. Liva, G., Gaudio, L., Ninacs, T., Jerkovits, T. // arXiv:1610.00873.
- 234. Gruber T., Cammerer S., Hoydis J., Brink S. T. // 51st Annual Conf. on Inform. Sci. and Systems. Balrimore. 22–24 Mar. 2017. N.Y.: IEEE, 2017. Article No. 7926071.
- 235. Sattiraju R., Weinand A., Schotten H. D. // arXiv preprint arXiv:1908.09523. 236.
- 236. He Y., Zhang J., Wen C., Jin S. // IEEE VTS Asia Pacific Wireless Commun. Singapore. 28–30 Aug. 2019. N.Y.: IEEE, 2019. Article No. 8851650. Symp. (APWCS).
- 237. Kim H., Jiang Y., Rana R.B. et al. // arxiv preprint arXiv:1805.09317i238.
- 238. He Y., Zhang J., Jin S. et al. // IEEE Trans. 2020. V. COM-68. № 10. P. 6127.
- 239. Jiang Y., Kim H., Asnani H. et al. //Annual Conf. on Neural Inform. Processing Systems (NeurIPS 2019). Vancouver. 8–14 Dec. 2019 / Eds. H.M. Wallach, H. Larochelle, A. Beygelzime et al. San Diego, 2019. P. 2754.
- 240. OShea T., Hoydis J. // IEEE Trans. 2017. V. CCI-3. № 4. P. 563.
- 241. Zhaojie Y., Yi F., Guojun H., Kazi M.S.H. // IEEE Internet of Things J. 2019. V. 8. P. 5149.
- 242. Fang Y., Bu Y., Chen P. et al. // IEEE Trans. 2021. V. ITS-24. № 2. P. 2060.
- 243. Panteleev P., Kalachev G. // Proc. 54th Annual ACM SIGACT Symp. on Theory of Computing. Rome. 20–24 Jun. 2022. N.Y.: Association for Computing Machinery (ACM). 2022. P. 375.
- 244. Wu X., Jiang M., Zhao C. // IEEE Access. 2018. V. 6. Article No. 50179.
- 245. Geiselhart M., Elkelesh A., Ebada M. et al. // IEEE Int. Symp. on Inform. Theory (ISIT). Los Angeles. 21–26 Jun. 2020. N.Y.: IEEE, 2020. P. 395.
- 246. Aya Kh. Ahmed, Hamed S. AI-Raweshidy // IEEE Access. 2022. V. 10. Article No. 39681.
- 247. Marshakov E., Balitskiy G., Andreev K., Frolov A. // 2019 IEEE 90th Vehicular Technology Conf. (VTC2019-Fall). Honolulu. 22–25 Sept. 2019. N.Y.: IEEE, 2019. Article No. 8891583.
- 248. Fazeli A, Hassani H, Mondelli M, Vardy A. // IEEE Trans. 2020. V. IF-67. № 9. P. 5693.
- 249. Zhang Y, Peng K, Chen Z et al // IEEE Access. 2019. V. 7. Article No. 30818.
- 250. Yuan Y., Zhao Y., Zong B., Parolari S. // Sci. China Inform. Sci. 2020. V. 63. № 8. Article No. 183301.
- 251. Perry, J., Iannucci, P. A., Fleming, K. et al. // ACM SIGCOMM Сomputer Сommun. Rev. 2012. V. 42. № 4. P. 49.
- 252. Sommer N., Feder M., Shalvi O. // IEEE Trans. 2008. V. IF-54. № 4. P. 1561.
- 253. Ferraz, O., Subramaniyan S., Chinthala R. et al. // IEEE Commun. Surveys & Tutorials. 2021. V. 24. № 1. P. 524.
- 254. Nachmani E., Be’ery Y., Burshtein D. // 54th Annual Allerton Conf. on Communication, Control and Computing (Allerton). Monticello. 27–30 Sept. 2016 N.Y.: IEEE. 2016. P. 341.
- 255. Askri A., Othman G. R. B. // 2019 IEEE Int. Symp. on Information Theory (ISIT). Paris. 07–12 Jul. N.Y.: IEEE, 2019. P. 1172.